Co to jest strefa EX? Definicja i zasady bezpieczeństwa

W wielu gałęziach przemysłu występują miejsca, w których obecne są łatwopalne gazy, pyły lub pary. W takich warunkach nawet niewielka iskra może doprowadzić do wybuchu. Dlatego przestrzenie te zostały objęte specjalnymi regulacjami bezpieczeństwa i określane są mianem stref EX. Zrozumienie, czym jest strefa EX, pozwala właściwie dobrać instalacje i urządzenia, które będą tam pracować. Przeczytaj, aby dowiedzieć się, jakie zasady obowiązują w takich strefach i jakie rozwiązania techniczne są stosowane.

Czym jest strefa EX i gdzie występuje?

Strefa EX to przestrzeń, w której może pojawić się atmosfera wybuchowa – mieszanina powietrza z substancjami palnymi w postaci gazów, par lub pyłów, zdolna do zapłonu pod wpływem iskry czy wysokiej temperatury. Zgodnie z Dyrektywą ATEX i normami PN-EN, takie obszary dzieli się na strefy w zależności od częstotliwości i czasu występowania zagrożenia. Przykładowo w zakładach chemicznych, lakierniach, rafineriach, młynach czy magazynach zbożowych atmosfera wybuchowa może być obecna stale, okresowo lub tylko w wyjątkowych sytuacjach, co determinuje wybór odpowiednich zabezpieczeń.

Jak klasyfikuje się strefy EX i jakie urządzenia można w nich stosować?

Podział stref EX uwzględnia rodzaj zagrożenia (gazy/pary – grupy 0, 1, 2 oraz pyły – grupy 20, 21, 22). Każda z nich charakteryzuje się innym poziomem ryzyka i wymaga stosowania urządzeń oznakowanych odpowiednimi certyfikatami ATEX. Urządzenia przeznaczone do pracy w strefach EX muszą być zaprojektowane tak, aby nie generowały źródeł zapłonu, np. iskier elektrycznych, wysokiej temperatury czy tarcia mechanicznego. W praktyce oznacza to stosowanie specjalnych obudów, zabezpieczeń przeciwwybuchowych oraz materiałów odpornych na działanie substancji palnych. Przykładem takiego rozwiązania są wentylatory przemysłowe do strefy Ex, które konstruuje się w sposób eliminujący ryzyko zapłonu podczas pracy.

Jakie znaczenie ma bezpieczeństwo w strefach EX?

Bezpieczeństwo w strefach EX to nie tylko wymóg prawny, ale także warunek ciągłości procesów przemysłowych i ochrony zdrowia pracowników. Niewłaściwy dobór urządzeń lub zaniedbania w eksploatacji mogą prowadzić do poważnych wypadków, zniszczenia infrastruktury oraz strat finansowych. Dlatego tak ważne są regularne audyty, konserwacja instalacji oraz szkolenia personelu w zakresie obsługi urządzeń w strefach zagrożonych wybuchem. Przedsiębiorstwa działające w branżach wysokiego ryzyka powinny wdrażać rozwiązania zgodne z normami ATEX i powierzać ich dobór specjalistom, którzy uwzględnią zarówno specyfikę procesów, jak i wymagania prawne.

Najważniejsze informacje – strefa Ex

• Strefa EX to obszar zagrożony wybuchem w wyniku obecności gazów, par lub pyłów.
• Podział stref określają normy ATEX i PN-EN w zależności od poziomu ryzyka.
• Urządzenia stosowane w strefach EX muszą mieć certyfikat ATEX.
• Stosuje się rozwiązania techniczne eliminujące ryzyko zapłonu.
• Wentylatory przemysłowe do strefy Ex są przykładem specjalistycznych urządzeń.
• Bezpieczeństwo w strefach EX - ochrona ludzi, infrastruktury i procesów produkcyjnych.